اندیشه های اقتصادی امام رضا (ع)

سخنان اهل بیت (ع) در بردارنده خیر دنیا و آخرت است آن بزرگواران با رهنمودهای گران بهایشان، هم شیوه های خوشبختی در دنیا را فرا راه پیروانشان قرار داده اند و هم شیوه های خوشبختی در آخرت را. آموزه های به جا مانده از هشتمین امام ما نیز، هم در بردارنده رهنمودهای سامان بخشی به دنیای انسان هاست و هم به خوشبختی آخرت توجه دارد. بر این اساس و به منظور آبادانی دنیای آدمیان، به اندیشه های اقتصادی امام رضا(ع) اشاره می شود. بررسی اندیشه های اقتصادی امام هشتم(ع)، آنگاه اهمیت بیشتری می یابد که بدانیم، یکی ازاهداف مقام معظم رهبری در نام گذاری سال 1389 به سال «همت مضاعف و کار مضاعف»، شکوفایی اقتصادی ایران است. در این نوشتار به برخی ازاین اندیشه های ناب اشاره می کنیم.هیچ یک از اهل بیت(ع) پیروانشان را به فقر و تهی دستی فرا نخواندند؛ چرا که فقر، به طور طبیعی می تواند سرچشمه بسیاری از غصه ها، لغزش ها و تبه کاری ها باشد. «بررسی مشکلات اجتماعی و سبب جویی نابسامانی ها روشن می سازد که فقر اساس بسیاری از مشکلات اجتماعی و نابسامانی های زندگی فردی خانوادگی و اجتماعی است. تردید نیست که انسان دراین زندگی، درکالبدی جای دارد از مواد طبیعی تشکیل یافته است و با اشیایی سر و کار دارد و در فضایی زندگی می کند به وسایل و کالاهای مادی نیازمند است. غذا، لباس، مسکن، نظافت و بهداشت، همه در طبیعت این زندگی و لازم تداوم حیات انسانی است و نبود یا کمبود هر یک از این امور، ناتوانی، بیماری و فرسایش و پیری زودرس را در پی خواهد داشت»درهرجامعه ای، برخی آدمیان از بدی حادثه تهی دست شدند و در تنگنای مالی قرار گرفتند. این وظیفه توانمندان و ثروتمندان است که گره از کار فروبسته آنان بگشایند و به آنها توان اقتصادی ببخشند، تا خیالی آسوده، به زندگی خویش ادامه دهند. امام رضا(ع) یکی از فلسفه های تشریع «زکات» را استفاده آن در همین موارد می داند و در مقام تبیین حکمت وجوب زکات می فرماید: «خداوند مردمان تندرست را مکلف کرده است تا به کار مردم زمین گیر و گرفتار رسیدگی کنند. [همچنین،] پرداخت زکات موجب برکت مال و سبب رأفت و مهربانی به ناتوانان و توجه به مسکینان و انگیزش مردمان به مساوات و تقویت فقرا و یاری رساندن به آنها در انجام دادن تکالیف دینی است»

اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی منشور حرکت نظام است.

کنترل نقدینگی و جهت دادن آن به سمت تولید، از ارکان تحقق مقاومت اقتصادی است. 

حماسه سیاسی و مقاومت اقتصادی، خلق حرکت‌های نو در مسیر آرمان‌های انقلاب است.

مسئولان در تحقق حماسه سیاسی و مقاومت اقتصادی نقش مهمی بر عهده دارند. 

ضرورت تعامل سه قوه در تحقق اقتصاد مقاومتی لازم است. 

ملت ایران پیوسته اهل حماسه و مقاومت بوده است.

ملت بصیر ایران امسال حماسه‌ای پر شورتر از 9 دی رقم می‌زنند و در حیطه مقاومت اقتصادی به اوج خواهند رسید.

نتیجه انتخابات پیش رو، می‌تواند در کشور حماسه ایجاد کند و انگیزه‌ای باشد در ایجاد مقاومت اقتصادی.

قطع وابستگی ما به نفت، قله مقاومت اقتصادی است.

نباید با مقاومت اقتصادی، شعاری برخورد شود.

زمینه خلق مقاومت اقتصادی با برنامه‌ریزی صحیح فراهم می‌شود.

توجه به تولید ملی سرآغاز مقاومت اقتصادی است.

حماسه اقتصادی و سیاسی را امسال در مقابل چشم جهانیان به نمایش می‌گذاریم.

حماسه اقتصادی مهم‌ترین نیاز جمهوری اسلامی ایران است.

حماسه سیاسی و مقاومت اقتصادی با تبعیت از رهبری محقق می‌شود.

امنیت اقتصادی یکی از ارکان امور اقتصادی

امنیت و استمرار آن از جمله آرزوها و خواسته‌های حیاتی بشر است. امنیت هم به منزله هدف و هم به عنوان وسیله‌ای برای جوامع انسانی مطرح است. بدین معنا که یک رشته اقدامات و تلاش‌ها برای تحقق این مهم در راستای اهداف کلان مفهوم پیدا می‌کند و برقراری امنیت، پیش‌نیاز اصلی و شرط اساسی تحقق دیگر اهداف مهم همچون توسعه و عدالت است.1 حضرت علی علیه السلام در دوران خلافتش برای حفظ امنیت اقتصادی به کارگزاران اقتصادی خود می‌فرماید: «وَ لا تُحْشِمُوا (تُحْبِسُوا) احداً عن حاجته و لا تَحبسُوه عن طَلَبِتِه و لا تبیعُنَّ لِلنّاسِ فی اُلخَراجِ کِسْوَةَ شِتاءٍ وَ لا صَیْفٍ وَ لَا دابَةٍ یَعتَمِلوُنَ علیها وَ لا عَبداً وَ لا تَضْرِبنُ اَحَداً سوطأ لِمَکان دِرهَمٍ و لا تَمَسُّنَ مال احدٍ مِنَ النّاسِ؛ هرگز کسی را از نیازمندی او باز ندارید و از خواسته‌های مشروعش محروم نسازید. برای گرفتن مالیات از مردم، لباسهای تابستانی یا زمستانی و مرکب‌ سواری و برده‌کاری او را نفروشید و برای گرفتن درهمی کسی را با تازیانه نزنید و به مال کسی دست‌اندازی نکنید.»2

در مجموع می‌توان گفت امنیت، یعنی اطمینان‌خاطر از استمرار و تثبیت آرامش، نبود تهدیدهای داخلی و خارجی، تأمین رفاه و‌ آسایش زندگی برای فرد، خانواده و جامعه در سطح خرد و کلان، امنیتی که می‌توان با آرامش خاطر به فعالیت‌های اقتصادی و علمی پرداخت و تمام امکانات موجود را در جهت رشد جامعه به کار بست. ازاین‌رو، امنیت اجتماعی و اقتصادی از لوازم مهم در جهت تولید و تلاش و فعالیت است.